Stefan Zweig - Satranç

Satranç Romanı Özeti

Stefan Zweig'in orjinal adıyla "Schachnovelle" Satranç adlı kısa romanı ölümünden kısa bir süre önce ortaya çıktı ve dünya edebiyatında kalıcı bir yere sahip oldu. Öyle ki Zweig denince akla ilk gelen kitaplardan Satranç... Zweig, Gestapo'nun yaptıklarına misilleme olarak Dr. B. figürünü kullanıyor. Bu kişi, çeşitli manastırların ve varlıklarının yönetiminden sorumludur. Dr. B.'nin sorumluluğundaki Kilise mülkünü ele geçirmek için, Naziler onu hücre hapsine kapatırlar. Dr. B. günün birinde bir kitap bulur. Hücresine geri döndüğünde, kitabın son derece stresli izolasyonda özlediği değişikliği ona vereceğini umuyor. Ama ilk başta büyük bir hayal kırıklığı olan bir satranç oyunları koleksiyonu olduğu ortaya çıkar Yine de kitabı okur ve hayalinde satranç oyununun çeşitli hamlelerini canlandırır. Ancak bir süre sonra durumu kötüleşir. Bir doktor yardımı ile bir yıl sonra serbest bırakılır. Ülkeyi terk etmesi şartı konulunca Arjantin'e göç eder. Anlatıcının bakış açısından, kısa roman yolculuk sırasında başlar. Viyanalı bir gazeteci olan anlatıcı, arkadaşı McConnor ile birlikte gemide, Dr. B. ve önde gelen bir yolcu: dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic'i bir araya getirir. Mütevazı bir geçmişe sahip olan Czentovic, bu arada öne çıkan statüsü sayesinde kendini beğenmiş bir karakter haline gelmiştir. Gazeteci Dr.B. 'yi bir satranç oyununda Czentovic'e karşı oynamaya ikna eder. Czentovic, Dr. B'nin oyun konusundaki bilgisinden haberdar değildir..

Önemli karakterler

Dr. B., tanınmış bir Viyanalı avukat

anlatıcı olarak hareket eden bir gazeteci

McConnor, bir Amerikalı

Mirko Czentovic

Stefan Zweig'in kitabının yazıldığı dönemde dünya, Nasyonal Sosyalizmin dehşetiyle şekillenmişti. İtaat etmeyen herkese baskı yapıldı, zulmedildi veya hapse atıldı. Kendisi de Yahudi köklerine sahip olan Zweig, bu tiranlığın karanlık taraflarını ilk elden tanıdı. Kısa romanda Dr.B.'nin zeka ve entelektüel yetenekleri arasındaki büyük tutarsızlık. bir yanda dünya satranç şampiyonu Czentovic’in inanılmaz becerileri. Her ikisinin de harika becerileri var - ancak Czentovic 'inkiler esas olarak satranç oyunuyla sınırlı. Yazar ve arkadaşı McConnor arasındaki konuşmalarda yazar, dikkatle gözlemlenen karakter çalışmalarını yeniden üretir. Dr. B., bir oyuna sadece kendisine uygun bir ücret teklif edilirse dahil olan kibirli, kendini beğenmiş bir adam. Anlatıcı, Czentovic'in kişiliğini çabucak anlar - bu yüzden ilk olarak Czentovic'in kibirini yakalamak için ona kurgusal bir röportaj sunarak onu bir oyun oynamaya ikna etmeye çalışıyor. Dr. B., Czentovic'ten çok daha üstün bir zeka seviyesi olmasına rağmen psikolojik sorunları onu zorluyor.

Satranç kitabını herkes okumalı mı derseniz, mutlaka okumak gibi bir zorunluluk yok. Zweig, Kafka gibi yazarları biraz olsun anlayabilmek için, onların yaşadığı dönemi bir ölçüde de olsa incelemek gerekir. Nazi Almanyası'nda iki Yahudi bu yaşanan felaketlere sanatçı ruhlarıyla kayıtsız kalamadıkları için; hissetiklerini kitaplarına da yansıtmışlar. Kafka'nın da ilk kitabını okuduğumda tam bir bağlantı kuramamıştım, sonradan hayatını okuduğumda neden bu ruh hali içinde olduğunu anlayabildim. Bir arkadaşım yazarların hayatına ne kadar meraklısın demişti. Mutlaka ilgimi çeker bir kitabı kimin yazdığı, nasıl bir hayatı olduğu. Tüm kitaplar yazarın kişiliğini yansıtacak diye bir şey yok ama bazı yazarların yaşamları kitaplarını da birebir etkileyebiliyor.