Αντίο Ζορμπά - Mikis Theodorakis - Barış Güvercini Gökyüzüne Uçtu

 

Mikis Theodorakis 29 Temmuz 1925'te Sakız Adası'nda doğdu. Büyük besteci  2 Eylül 2021'de 96 yaşında öldü.
 Asya ve Girit kökenli besteci, Yunanistan'ın en büyük sanatçılarından biri olarak kabul ediliyor. Hatta ölümünden sonra ülkede yas bile ilan edildi ve Yunanistan'ın sesi sustu gibi manşetler atıldı. 

Yıllardan beri ölümsüz eserlerini severek dinlemenin yanı sıra, Mikis Theodorakis'in kişiliğine hayranlık duymamın nedeni onun tüm hayatını dünya barışına adamış bir insan olması ve bu uğurda inanılmaz işkencelere bile dayanmasıydı. Tam anlamıyla bir barış güvercini idi. Keşke her insan dünyada savaşlar yaşanmasın, ölümler felaketler olmasın diye üzerine düşeni yapabilse. Dolayısı ile yazmasam ve veda etmesem olmazdı... Sevdiğimiz sanatçıları bir şekilde yaşatırsak ölümsüzleşirler.

Yeri gelmişken, bir kez bir söyleşisini izlemiştim. Arabası ile kaza yapmış. İki araba sahibi inip sigorta, polis işlerini halledecekken aklına bir melodi gelmiş. Hemen cebinden not defterini çıkarıp kaza yaptığı aracın üzerine koyup notaları yazmaya başlamış. Kaza filan aklından çıkmış tabii:)

Theodorakis, müziğin dışında başka alanlarda da başarılı oldu. Bir politikacı, eski bakan, dört kez Yunan parlamentosu üyesi ve 1983'te Lenin Barış Ödülü ile onurlandırılan bir aktivistti.

Her tür müzikle uğraşmış, uluslararası alanda belki de en çok tanınan Yunan ritmini, geleneksel Girit müziğine dayanan sirtaki "Zorbas"ı (1964) bestelemiştir.
Klasik müzik yazarlığı senfonileri, oratoryolar, bale, operalar ve oda müziği ile de uğraştı.

Besteleri Beatles, Shirley Basei, Joan Baez ve Edith Piaf gibi dünyaca ünlü sanatçılar tarafından seslendirildi ve Phaedra (1962), Alexis Zorbas (1964), Z (1969) gibi tanınmış filmlerin müziklerini yazdı. ) ve Serpiko (1973).

1970 yılında Z filmindeki müzikle orijinal müzik dalında BAFTA Ödülü'ne layık görüldü, 1974'te State of Siege filmiyle ve 1975'te Serpico filmiyle aynı kategoride aday gösterildi.

Ayrıca 1966'da ve 1975'te sırasıyla Zorbas ve Serpico filmlerinin müzikal teması için Grammy'ye aday gösterildi.

En önemli eseri, Giannis Ritsos (Lenin Barış Ödülü 1976), George Seferis (Nobel 1963), Pablo Neruda (Nobel 1971) gibi Yunan ve yabancı kökenli ödüllü şairlerin şiirlerini şarkı sözü olarak kullanan melodik şiirdir. , Odysbeas Elitis (1979).

2000 yılında Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.

Mikis Teodorakis'in Çocukluğu

Ailesi, Küçük Asya kökenli idi. Mikis Theodorakis, çocukluğunu Memur olan babasının sık sık yer değiştirmesi nedeniyle Yunanistan'ın Midilli, Yanya, Kefalonya, Pyrgos, Ilia, Patras gibi çeşitli şehirlerinde ve ağırlıklı olarak Trablus, Arkadya'da geçirdi. Trablus'ta henüz 17 yaşında, Cassianis'in eserlerini sunan ilk konserini verdi .
25 Mart 1943'teki büyük gösteride ilk kez İtalyanlar tarafından tutuklandı ve işkence gördü. Atina'ya kaçıp, burada ELAS'ta örgütlendi ve EPON'un Beşinci Sektöründe aydınlanma görevleri gerçekleştirirken, Aralık Oyunları sırasında Nea Smyrni 1. Taburu'nun İpek Filosu'nun bir müfreze üyesi olarak savaşır. Aynı zamanda Atina Konservatuarı'nda profesör Philoktitis Economidis ile eğitim görmektedir.

Mikis Theodorakis'in sürgünü ve tutuklamalar

Aralık ayaklanmalarından sonra polis yetkilileri tarafından zulme uğradı. Bir süre Atina'da yasadışı olarak yaşadı. 9/10 Temmuz 1947'deki kitlesel tutuklamalar sırasında tutuklandı ve ardından sürgün köyünün parti lideri olduğu İkaria'ya  sürgüne gönderildi kaçma girişimi başarısız oldu.

Themistoklis Sofoulis hükümetinin çıkardığı genel af ile Atina Demokratik Ordusu'nun silahlı gruplarına katılmaya çalışmak yasa dışı hale gelince  Pavlos Papamerkouriou'nun grubuna dahil oldu.
Zatürre hastalığından sonra sığındığı babasının evinde tekrar tutuklanır, ancak daha sonra birkaç ay disiplinli yaşam koşullarında bu kez İkarya'ya sürgüne gönderilir ve burada 1948'de idam edilen Vassilis Zannou'nun anısına "Vassilis'e ağıt ve yas" oyununu yazar.

Daha sonra Makronissos kampına gönderilir ve burada işkence edilerek felç olur. Theodorakis'e yakın kaynaklara göre, 18/04/1949 tarihinde işkenceye dayanamayıp, tövbe beyanında bulunmuştur.
Theodorakis'in Yunanistan'a dönüşü
1960 yılında Yunanistan'a döner. Aynı yılın Eylül ayında, Yunan şarkısı için yeni bir yol açan Epitaph, yalnızca müzik biçiminde önemli bir değişikliği işaret ettiği için değil, aynı zamanda çağdaş halk müziğini çağdaş Yunan şiiriyle birleştirdiği için ilk kez kaydedildi.

Giannis Ritsos'un Kitabesi'nin (1958'de yazılmış) ilk versiyonu Nana Mouskouri tarafından kaydedildi, orkestrasyonu ve Manos Hadjidakis tarafından yönetildi. Aynı yıl, Mikis Theodorakis, Odysseas Elytis'in Axion Esti'sini başlatır ve neredeyse bitirir.
Ancak, "Kitleler İçin Müzik" adlı kitabında söylediği gibi, onu sunmak için acele etmedim çünkü Yunan halkının henüz onu kabul edecek kadar olgunlaşmadığını hissettim.

Yine 1960 yılında, Mikis Theodorakis, Epiphania'nın müziğini George Seferis'in şiirinde yazdı ve Yunanistan'da derin yankılar bulan düzinelerce şarkı döngüsü besteledi. Atina Küçük Senfoni Orkestrası'nı kurdu ve tüm dünyayı senfonik müzikle tanıştırmak için ülkede birçok konser verdi.

 1963'te Grigoris Lambrakis'in öldürülmesinin ardından "Lambrakis Gençliği" kuruldu ve onun başkanlığına seçildi. Aynı zamanda EDA üyeliğine seçildi ve 1964 yılında Michalis Kakogiannis, Alexis Zorbas (Yunan Zorba) tarafından filmin müziklerinin bestelenmesiyle uluslararası tanınırlık kazandı.

Diktatörlük yıllarında yaptığı eylem

21 Nisan 1967'de yeraltına indi ve 23 Nisan'da Diktatörlüğe karşı direniş için ilk çağrısını yaptı. Mayıs 1967'de diğerleri ile birlikte Diktatörlüğe karşı ilk direniş örgütü olan PAM'ı kurdu ve başkanı seçildi.
Ağustos 1967'de tutuklandı. Bouboulinas Caddesi'nde hapsedildi, tecrit edildi, Averoff Hapishanesi, Büyük Açlık Grevi, hastaneye kaldırıldı, cezaevinden serbest bırakıldı ve ev hapsine alındı, ailesiyle birlikte Zatouna'ya ve son olarak Arka'ya gitti.

Maria Farantouri ve Melina Mercouri tarafından seslendirilen yeni eserlerinin birçoğunu çeşitli şekillerde yurt dışına göndermeyi başarır. 

Yurt dışında bir protesto fırtınası yaşanmaktadır. Dmitry Shostakovich, Arthur Miller, Lawrence Olivier, Yves Montand ve diğerleri gibi ünlüler onun serbest bırakılması için komiteler kurar.

Sonunda, baskı altında hapishaneden serbest bırakıldı ve Nisan 1970'de Paris'e gitti.

Yurtdışında, diktatörlüğün yıkılması ve Cumhuriyetin Yunanistan'a dönüşü için yeni bir çağrı yapar.

1972'de konserler vermek üzere İsrail'i ziyaret etti ve İsrail hükümetinin mesajını ilettiği Yaser Arafat ile bir araya geldi ve diğer tarafla görüşmeye başlaması için onu ikna etmeye çalıştı.
Milletvekili olarak halka katılımı
1974'te Diktatörlüğün düşmesiyle Yunanistan'a döndü. Maria Farantouri ile yurt içi ve yurt dışında birçok konser verdi. Aynı zamanda, ya sıradan bir vatandaş olarak ya da bir milletvekili olarak (1981-86 ve 1989-92 dönemlerinde) ya da Devlet Bakanı olarak (1990-92), sonunda istifa ettiği pozisyonlara katılır.

1976'da "Barış Kültürü" Hareketi'ni kurdu ve Yunanistan genelinde konferanslar ve konserler verdi. 1983'te Lenin Barış Ödülü'ne layık görüldü. 1986 yılında Yunanistan'da cumhurbaşkanı ile Türkiye'de ise Aziz Nesin, Yaşar Kemal ve Zülfü Livaneli gibi tanınmış aydınların katılımıyla Yunan-Türk dostluk komitelerinin oluşturdular.

Theodorakis, Türkiye'de iki halk arasındaki dostluk lehine sloganlarla ağırlıklı olarak gençlerin katıldığı birçok konser verdi. Daha sonra yeniden gayri resmi barış elçisi rolünü üstlenerek Yunan başbakanları Andreas Papandreu ve Konstantinos Miçotakis'in mesajlarını Türk hükümetine iletti.
1988'de kendi inisiyatifiyle o zamanki Batı Almanya'da Tübingen ve Köln'de iki barış konferansı düzenlendi. Oscar Lafontaine ve Johannes Rau gibi politikacılar, Friedrich Direnmat gibi filozoflar, yazarlar, siyaset bilimcileri ve sanatçılar katıldı.


1989'da 17 Kasım'da örgüt tarafından hedef alınan Mikis Theodorakis, hükümet kararıyla olası saldırılardan korunmak için günlük nöbet tutan 200 Rum arasında yer aldı.
Atina'da Makedonya için miting
Theodorakis, 4 Şubat 2018'de Atina'da düzenlenen Makedonya Rallisi'nin ana konuşmacılarından biriydi. Konuşmasında "Makedonya birdir, Yunandır, her zaman Yunandır ve öyle kalacaktır" dedi.


SYRIZA yöneticileri ve Giannis Boutaris, Theodorakis'in açıklamalarına olumsuz yorum yaptı. Ayrıca, mitingden bir gün önce, bir grup anarşist evinin girişine boya attı ve ardından tehdit mesajları yazdı.

Siyasi faaliyetleri

1974'te Mikis Theodorakis, Birleşik Sol oylamasına aday olarak katıldı, ancak seçilemedi.

1978'de kabul ettiği bir teklif üzerine, seçilemeden KKE'nin desteğiyle Atina belediye başkanlığına aday olmaya karar verdi.

1990 yılında KKE'nin bölünmesi ve bu durumla yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle Yeni Demokrasi ile bağımsız milletvekili seçilme kararı aldı ve yaklaşık 2,5 yıl ücret almadan Devlet Bakanı olarak görev yaptı.

1 Aralık 2010'da Mikis Theodorakis, "Spitha" adlı Bağımsız Vatandaş Hareketi'nin kurulduğunu duyurdu. Eylül 2013'te bir mektupta "Spitha" dan ayrılmaya karar verdi.

2015 yılında, SYRIZA'nın hükümet olarak seçilmesi sırasında, başlangıçta taraftar olsa da sonra onu sert bir şekilde eleştirdi. 5 Temmuz'daki referandumda hayır oyu kullandı.

Mikis Theodorakis imzalı kitaplar

Mikis Theodorakis'in kalemi de zengindir. Diğerlerinin yanı sıra Tetradia tis Dimokratias 1970-1971 tarafından yayınlanan "Borç" (iki cilt), Olkos tarafından yayınlanan "Kitleler için Müzik", 1972, "Yeni bir politikanın unsurları", "Demokratik ve merkeziyetçi" kitaplarını yazdı. sol", yayınevi, 1976, "Penelope'nin talipleri", Papazisis yayınevi, 1976, "Sanat Üzerine", 1976, Papazisis yayınevi, "Değişim. Solun Birlik Sorunları ", 1978, "Dövüş Kültürü", 1982, "Yunan müziği için", 1983 (1986'da Kastaniotis tarafından yeniden yayınlandı), "Çağdaş Müziğin Anatomisi", Modern Era tarafından yayınlandı, 1983," Yıldız Sistemi " ", Yayınevi Kaktos, 1984, "Başmeleğin Yolları" (Beş ciltte otobiyografi), Kedros tarafından yayınlanmıştır, 1986-1995," Sol Aranıyor", Sideris tarafından yayınlanmıştır, 1989, "Antimanifesto", tarafından yayınlanmıştır. Gnosi," Nereye Gidelim? ”, Gnosseis, 1989,“ Müziğin Anatomisi ”, Alfeios, 1990,“ Büyülemek ve Sarhoş Olmak ”, 2000, Livani,“ Lambrakis Manifestosu ”, Greek Letters, 2003, the "Ruhumu Nerede Bulacağım" üçlemesi, 2003, son on yılın röportajlarından, makalelerinden ve konuşmalarından alıntılarla, Libani tarafından yayınlandı, "Manou Hatzidaki övgü", 2004, Ianos tarafından yayınlandı, "Bağımsız bir Yunanistan için Kıvılcım ve güçlü", Ianos tarafından yayınlanan, 2011, "Alacakaranlık-90 röportajlarında Diyaloglar", Ianos tarafından yayınlanan, 2016 ve "Gözyaşları içindeki Monologlar", Ianos tarafından yayınlanan, 2017.

Ayrıca, "Ölü Kardeşin Şarkısı", "Güneş ve Zaman", "Arcadia I", "Arcadia VI" ve "Arcadia X" ve "Her şarkı diyarı" da dahil olmak üzere bestelediği birçok şiir döngüsü yazdı. No. 2. Ayrıca Fransızca olarak birçok eser yayınladı.

Kişisel arşivi kendisi tarafından Lillian Voudouri Müzik Kütüphanesine bağışlandı ve ilgilenen bilim adamlarının erişimine açıldı.

Kaynaklar: Wikipedia, san simera gr. , enikos gr.

Bazı insanlar aman sesi çok kötüydü diye yorumlar yapıyor. Oysa ki o şarkıcı değil besteleri ve şarkıları yapan kişiydi. Zaman zaman da hem jest olsun diye hem de sevdiği sanatçılarla söylerdi. Hem dünyada hem Yunanistan'da tanınan sanatçılara şarkılarını vermişti. Bu yüzden bugün en tanınan Zorba müziğini değil ünlü Yunan sanatçı Parios'un söylediği bir şarkısını paylaşmak istedim. 

Bu yazılar da ilginizi çekebilir:

Elveda Ferhan Şensoy

Maria Callas - 53 Yıllık Bir Masal